NAKLİYAT SİGORTASI NEDİR?ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
- Tarih: 08 - Ekim - 2016
Emtea Nakliyat Sigortaları – Genel Tanım
Emtea Sigortaları ( Nakliyat Sigortaları ) ; herhangi bir malın bir nakil vasıtası ile bir yerden baÅŸka bir yere taşınması sırasında uÄŸrayabileceÄŸi hasarları karşılayan bir sigorta türüdür. Nakliyat Sigortaları, ilk uygulamasının yapıldığı LONDRA ve LLOYD’S dan günümüze, küresel boyuttaki dış ticaretteki geliÅŸmeler , ticaretin çeÅŸitlenme ve yaygınlaÅŸması paralelinde hızlı bir geliÅŸim göstererek günümüz sigorta uygulamaları haline gelmiÅŸtir. Bu haliyle de oldukça detaylandığı için uygulaması büyük bir dikkat ve özen gerektirmektedir.
Nakliyat Sigortalarının uygulamasında sigortalı ve sigortacı tarafından gerekli bilgi ve verilerin eksiksiz ve özellikle zamanında temin edilmesi ve eksiksiz olması oldukça önemlidir. Buda nakliyat sigortalarının iyi bilinmesi ile ilgilidir.
Nakliyat Sigortaları vadeleri aylık veya yıllık ifadeleri ile anlatılamaz. Bu sigorta türünde vade ; malın kalkış noktasından hareketi ile varış mahalline ulaÅŸması ile son bulur. Bu taşınma süreci bazen 3 saatte, bazen 7 günde bazende 3 veya 4 ayda tamamlanabilir. Bu durumda verilen teminat malın seferde bulunduÄŸu her aÅŸamada yürürlüktedir.
Verilen teminatların içeriÄŸi hakkında bilgi sahibi olabilmek için , teminatın ÅŸeklini ve ÅŸartlarını ÅŸekillendiren klozları iyi bilmek gerekir. Bu klozlar hakkında bilgi sahibi olmak, müÅŸterilerimizin daha fazla aydınlatılmasını ve doÄŸabilecek sorunların önceden tedbirinin alınmasını saÄŸlama bakımından büyük önem arz etmektedir.
Nakliyat Sigortalarında verilen teminatlar
1- Tam Ziya
2- Dar Teminat
3- GeniÅŸ Teminat
4- Ek Teminatlar
1- Tam Ziya Klozu
Tam ziya klozu ( Denizyolu , Karayolu,Demiryolu , Havayolu )
Bu kloz avarya ve masraflar hariç sadece nakil aracın ( gemi , kamyon, uçak, tren ) fiilen ve mutlak surette tamamının zayi olması durumunda malların fiilen ve tamamen hasar görmesi durumunda devreye girer. Bunun dışında gerçekleÅŸen hasarlara teminat vermez.
2- Dar Teminat
Deniz Yolu sevkleri için ; Institute Cargo Clauses ‘’F.P.A’’ – 1.1.1963 veya Institute Cargo Clauses (C ) 1.1.1982
Karayolu sevkleri için ; Kamyon Klozu
Demiryolu sevkleri için ; Demiryolu Klozu
Dar teminat kapsamında hususi avaryalar hariç ifadesi geçip bu ifade ‘’ kısmi hasarlar hariç ‘’ anlamında kullanılsa dahi , bu kloz incelendiÄŸinde aslında hiç de kısmi hasarları hariç tutan bir kloz olmadığı ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar kısmi hasarlar hariç deniyorsa da aÅŸağıda belirtilen durumlar sonucu oluÅŸan kısmi hasarlarda teminat kapsamındadır.
a) Malların taşındığı teknenin karaya oturması ,batması , yanması, infilak etmesi sonucu sigortalı emteanın uğrayacağı kısmi hasarlar tazmin edilir.
b) Yükleme, aktarma,boÅŸaltma iÅŸlemleri esnasında bir veya birden fazla kolinin tamamen zayi halinde bu koli veya kolilerin bedelleri ödenmektedir.
c) Tekne veya nakil aracının su hariç buz dahil herhangi bir harici cisimle çatışması ve temas etmesi halinde malda meydana gelebilecek kısmi hasarlar da ödenmektedir.
Kamyon Klozu ; Kamyon ile yapılan taşımalarda ‘’dar kapsamlı teminat ‘’ talep edildiÄŸinde kullanılacak klozdur. Institute Cargo clauses C veya F.P.A klozunun kamyon taşımacılığına uygulanmış ÅŸeklidir.
Bu klozun içeriÄŸi ; Kamyon ile yapılacak taşımalarda bazı tabii afetlerde ve/veya yanması , çarpışması nedeni ile taşınan malın uÄŸrayacağı hasarları tazmin eder.
Demiryolu klozu ; Dar teminatın demiryolu taşımacılığına uyarlanmış ÅŸeklidir. Yani , trenin devrilmesi ,katarların çarpışması , raydan çıkması vb . gibi harici etkenlerin sebep olduÄŸu hasarlar tazmin edilir.
3- GeniÅŸ Teminat
Institute Cargo Clauses All Risk veya Institute Cargo Clauses Air (A)
GeniÅŸ teminat denilen bu kuvertürle ;
Adından da anlaşılacağı üzere harici rizikolar ve etkenler de dahil olmak üzere malın uÄŸrayabileceÄŸi tüm hasarlara karşı teminat veren bir klozdur. Ancak all risks olarak adlandırılsa dahi bu teminatında bazı kısıtlamaları vardır. Gecikme , malın kendi özelliÄŸinden veya bünye ve tabiatından kaynaklanan hasarlar ve masrafları karşılamaz. Fire , vezin noksanlığı, böceklenme gibi hasarlar buna en güzel örneklerdir. All Risks klozu esasen tüm nakil araçları ( gemi , kamyon, tren ) için yapılan sevkiyatlara uygulanır. Uygulamada ise anılan klozun, taşımanın yapıldığı aracın özelliklerine uymayan hükümleri iptal edilerek veya sadece buna uyan hükümleri kullanılarak uygulama gerçekleÅŸir.
Ä°nstitute Air Cargo Clauses ‘’ All Risks ‘’ veya Institute Cargo Clauses Air ( A)
All Risk klozunun sadece hava yolu ile taşınan mallara uygulanan şeklidir. Hava yolu ile yapılan taşımaların dışında uygulanmaz.
Nakliyat sigortalarında uygulanan klozlar teminat bakımından depodan depoya dır. ( From Warehouse to warehouse ) BaÅŸka bir deyiÅŸle sigorta teminatları malın satıcısının deposunu terk ettiÄŸi anda yürürlüÄŸe girer ve alıcının deposunda son bulur.
Åžunu da vurgulamak gerekirse söz konusu olan malların gümrük depolarında ve aktarma sırasında bulunacakları ara depolarda beklemeleri ek bir prim gerektirmeden teminata dahildir. Åžartlar ve nakil aracı türlerine göre gümrük depolarında bekleme ile ilgili bu durum ÅŸu ÅŸekilde özetlenebilir.
1- Deniz yolu ile taşımalarda ‘’All Risks’’ veya ‘’A’’ ile ‘’F.P.A’’ veya ‘’C‘’ klozuna göre malların gümrük depolarında tamamen boÅŸaltıldığı andan itibaren 60 güne kadar bekleme teminata dahildir.
2- Tren yolu ile taşımalarda da All Risk veya ‘’A’’ klozuna göre 60 güne kadar ve fakat ‘’Demir Yolu Klozuna göre 15 ‘’güne kadar olan beklemeler teminata dahildir.
3- Kamyon ile yapılan taşımalarda ‘’All Risks veya ‘’ A ‘’ klozuna göre yine 60 günlük bekleme teminata dahildir. Ancak kamyon klozunda teminat varış yerinde malın boÅŸaltıldığında sona erdiÄŸinden bekleme süresi ek primle teminata dahil edilebilir.
4- Sadece All Risks’’ veya AÄ°R hükümleri ile sigortalanan uçak nakillerinde gümrükteki bekleme süresi 30 gündür.
Bu süreler yukarıda açıklanan klozların birer parçasıdır. Anılan sürelerin yetersiz olması durumunda süre bitmeden gerekli ihbarların yapılarak uzatma talebinde bulunulmuÅŸ olması gerekir. Uzatmalar ise beher 30 gün için geçerli ek primler karşılığı verilebilir.
Nakliyat Sigortalarında uygulanan Poliçe Türleri
1- Muvakkat poliçe
2- Kati poliçe
3- Abonman poliçesi
1- Muvakkat Poliçe
Muvakkat poliçe aynı zamanda FLOTAN POLÄ°ÇE olarak da tanımlanmaktadır. Bu poliçe ile Ä°yi niyetinden emin olunmuÅŸ sigortalıyı teminatsız bırakmama adına bir nakliye ( seferi ) önceden sigortalamaktır. Yani deÄŸeri , cinsi,miktarı belli olan bir malın, sevkiyat tarihi henüz belirlenmemiÅŸ olsa dahi önceden mutabık kalınmış hükümler çerçevesinde teminat altına alınmasına yarayan bir poliçe türüdür. Bu uygulamada poliçe primi , sevkiyatla ilgili yükleme tarihi belli olduÄŸunda ve eksik bilgilerin tümü alındığında bir zeylname veya kati poliçe düzenlenerek alınır. Fakat poliçe düzenlendiÄŸinde ayrıca standart poliçe ücreti tahsil edilir. Geçerlilik süresi 1 yıldır. 1 yıl içinde gerçekleÅŸmeyen nakliyelere ait muvakkat poliçeler kendiliÄŸinden iptal olur.
Sigortalı teminat verilen sevkiyatla ilgili tüm bilgileri öÄŸrenir öÄŸrenmez sigortalıya bildirmekle yükümlüdür.
Emtea sigortalarında daha öncede ifade ettiÄŸimiz gibi sigorta riski seferin baÅŸladığı anda yürürlüÄŸe girer. BaÅŸlamış bir sefere teminat vermek mümkün deÄŸildir. Bu nedenle hoÅŸnutsuzluÄŸa sebep vermemek için özellikle akreditifli iÅŸlemlerde iÅŸleme baÅŸlanılması ile birlikte muvakkat sigorta teklifinin yapılarak söz konusu malın istenen ÅŸartlarda ve sorunsuz olarak saÄŸlanması gerekir.
Muvakkat sigorta da sigortanın bir kısmı veya tamamı kesinleÅŸebilir. BaÅŸka bir ifade ile teminat altındaki emtealar birden fazla seferde de sevk edilebilir. Bu durumda mal yola çıkmış ve dolayısı ile risk baÅŸlamış olsa dahi buna iliÅŸkin kuvertür bu muvakkat sigorta ile saÄŸlanmış olduÄŸundan teminatta yeni ÅŸartlarla saÄŸlanmış olacaktır. Bu nedenle muvakkat poliçe uygulaması doÄŸabilecek birçok problemleri ortadan kaldırmakdadır.
Muvakkat poliçe kati poliçeye dönüÅŸürken mutlaka muvakkat poliçenin numarasının bildirilmesi gerekir. Muvakkat poliçe sadece bir emtea türüne teminat verir. Birden fazla emtea söz konusu olduÄŸunda her mal için ayrı poliçe düzenlenmesi gerekir.
2- Kati Poliçe
Bir poliçe ile ilgili tüm veriler mevcut ise muvakkat poliçe yerine direk kati poliçe düzenlenmektedir. BaÅŸka bir ifade ile sevki yapılacak malın ;
Sevk tarihi,seferi,deÄŸeri ve aracın bilinmesi durumunda muvakkat poliçe yapmanın bir deÄŸeri kalmadığından direk kati poliçe düzenlenmesi yoluna gidilir. Primlendirilmesi de cari tarife üzerinden yapılıp tahsilat gerçekleÅŸtirilir.
Nakliyat Sigortası için Hızlı Teklif Al »
3- Abonman Poliçe
Muvakkat poliçenin daha kapsamlı halidir. Abonman poliçe uygulamasında 1 yıl boyunca yapılacak tüm seferler sigortalı ile sigortacı arasında mutabık kalınmış fiyat,ÅŸart ve teminatlarla otomatik olarak güvence altına alınmaktadır.Uluslararası alanda en fazla bu tip sözleÅŸmeler uygulanmaktadır. Abonman uygulaması, sigortalıya sözleÅŸme dönemi içindeki tüm sevkiyatlar için önceden teminat verdiÄŸi için büyük bir kolaylık saÄŸlamaktadır.
Abonman sözleÅŸmesinin uluslararası literatürdeki adı ‘’ open- cover policy ‘’ veya ‘’open – cover agrement ‘’ dir.
Sigortacı tarafından riskin deÄŸerlendirilmesi ve Abonman Poliçesinin yapılabilmesi için ;
1-Sigortalı
2-sigorta dönemi( uygulamada genellikle 1 yıldır )
3-Araç Cinsi ( gemi,kamyon,uçak,tren )
4-Araç başı azami yükleme limiti
5-sefer ( bir yıl süresince )
6-Emtea cinsi
7-Teminat
8-Fiyat
9- İhbar şartları
10-Fesih Şartları
11- Abonman iade şartları( var ise )
Abonman sözleÅŸmesinde ‘’ abonman iadesi ‘’konusunda görüÅŸ birliÄŸine varılmış ve bu durum poliçeye yazılmış ise söz konusu iadenin gerçekleÅŸmesi için ödenen ve ihbar olunan hasar toplamının aynı sürede ödenen nakliyat net priminin ( terör primi hariç ) % 50 sinden az olması gerekir. Yapılacak iade miktarı üzerinde sigortalı ve sigortacı her sözleÅŸme için farklı oranlar belirleyebilir. Uygulamada bu oran % 10 veya altıdır.
Nakliyat sigortaları ile ilgili bir sigorta teklifinin Sigorta Åžirketi tarafından deÄŸerlendirilebilmesi için;
1- Akreditif no’su (bir banka kanalı ile yapılan akreditif iÅŸlemi kaynaklı poliçelerde )
2- Sigortalının adı
3- Sigorta Bedeli ( Fatura Bedeli+ Navlun Bedeli + Ödenilen Sigorta Primi + %10 Ä°majinel(beklenen )kar
4-Sigortaya konu malın esvap ve cinsi , taşıma şekli,ağırlık ve adedi
5- Sevkin baÅŸlangıç ve bitim yeri
6-Vasıta adı ( gimi ise adı, kamyon ise plakası,tren ise vagon numarası,uçak ise uçuÅŸ numarası
7-Yükleme tarihi
8-Ä°stenen teminat
Kıymet Nakli Sigortaları
Kıymet nakli sigortaları ,özel ve tüzel kiÅŸilere ait özellikle bankaların sahibi bulundukları veya muhafaza altında tuttukları kıymetli evrak ,hisse senedi ,tahvil ve paraların zırhlı araçlarla ve memur nezaretinde posta yolu ile veya nakliyatı üstlenen baÅŸka bir kuruluÅŸ tarafından bir yerden baÅŸka bir yere nakli esnasında oluÅŸabilecek kayıpları teminat altına alır.
Posta yolu ile nakillerde silahlı gasp ve soygun teminat altında olmakla beraber kısmi veya tamamen çalınma teslim etmeme ve kaybolma risklerine güvence verilmez.
Tekne Sigortaları ve Navlun Sigortaları
Tekne sigortalarında asıl amaç gemidir. Teknenin deniz,iç sular ( göl ve nehirler ) veya karada inÅŸa halinde iken ,sigorta ettirenin isteÄŸine baÄŸlı olarak bir ücret karşılığında birtakım risklere karşı sigortalanmasıdır. Bu sigorta 1 yıllık da olabilir veya belirli bir sefer içinde yapılabilmektedir.
Gemi inÅŸa sigortaları ise teknenin kızaÄŸa konuÅŸ ile denize indiriliÅŸi arasındaki süre için yapılabilir. Tekne niteliÄŸi taşımayan yüzer vinç,muhtelif deniz inÅŸa makineleri ile gezinti tekneleri ve yatlar vb. deniz araçları da tekne sigortaları kapsamında sigorta edilebilmektedir.
Bu poliçe ile ticari amaçlı kuru yük gemileri, tankerler,yatlar gibi deniz araçları uluslar arası standartlardaki kriterlerle sigorta kapsamına alınmaktadır. Åžartlar ve teminatlar sigorta konusunun teknik ve ticari özelliklerine göre her tekne için özel olarak saptanmaktadır. Ticari amaçlı kuru yük gemileri ile gezinti amaçlı tekneler (yat) için geliÅŸtirilmiÅŸ klozlarla verilen teminatlar ;
- Teknenin batması
- BaÅŸka bir tekne ile çarpışması
- Rıhtım, Duba gibi yerlere çarpma
- Verilen risklerden dolayı oluşacak kurtarma masrafları
- Korsanlık
- Yük veya yakıt yüklemesi , boÅŸaltılması veya yer deÄŸiÅŸtirmeler sırasında oluÅŸacak kazalar.
- Deniz,göl vb . suların riskleri
- Uçak ve benzeri cisimlerin düÅŸmesi veya bunlardan düÅŸen parçaların çarpması
- Deprem ve volkanik patlama
- SavaÅŸ ve Terör
- Ayrıca teknenin karada ve denizde deniz kazalarından yangın ve hırsızlığa kadar uÄŸrayabileceÄŸi birçok risklere karşı güvence verilmektedir.
Navlun Sigortaları
Deniz yolu ile taşınacak bir emtea için ödenen veya ödenecek olan navlunun deniz rizikolarına karşı sigortalanmasıdır.
Sigortalı ,navlunda menfaat sahibi olan ( gemi donatanı,gemi kiracısı,ihracatçı,ithalatçı gibi )
